Σχετίζεται η οσφυαλγία με αναπνευστικές δυσλειτουργίες;

Your Physio Network - Γρηγοριάδης Ιωάννης PT, MSc, MMACP, MOMT - Greece clinical instructor

Είχατε ακούσει ποτέ ότι ο πόνος στη μέση σας θα είχε σχέση με την αναπνοή σας ; Θα σας φαινόταν περίεργο εάν ο φυσικοθεραπευτής σας, σας έβαζε να κάνετε αναπνευστικές ασκήσεις ενώ πάσχετε από οσφυαλγία ; Η συσχέτιση λοιπόν μεταξύ της παρουσίας πόνου στην οσφύ και παρουσίας αναπνευστικών διαταραχών (όπως η δύσπνοια, το άσθμα, διάφορες μορφές αλλεργίας και αναπνευστικές λοιμώξεις) φαίνεται να είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη.

Συσχέτιση αναπνευστικών και κινητικών λειτουργιών

Σύμφωνα με ερευνητικές μελέτες, η αναπνευστική δραστηριότητα του διαφράγματος και άλλων αναπνευστικών μυών υπό κανονικές συνθήκες εναρμονίζονται με άλλες φυσιολογικές κινητικές λειτουργίες. Πχ υπάρχουν μύες του κορμού που συμβάλλουν τόσο στη στάση όσο και στην αναπνοή ή κάποιοι εισπνευστικοί μύες (και ειδικά́ το διάφραγμα, ένας μυς απαραίτητος για την αναπνοή) παίζουν ρόλο στον έλεγχο της σπονδυλικής στήλης. Επίσης θεωρείται ότι η διακοπή της μιας λειτουργίας μπορεί να επηρεάσει αρνητικά́ την άλλη. Οπότε αντιλαμβανόμαστε ότι η εναρμονισμένη φυσιολογική κίνηση φαίνεται να απαιτεί την συνεργασία του μυοσκελετικού και του αναπνευστικού συστήματος.

Ο παραπάνω ισχυρισμός επιβεβαιώνεται με επιπλέον έρευνες στις οποίες, χρησιμοποιώντας αξιόπιστα εργαλεία μέτρησης, κατέγραψαν:

• μειωμένη διαφραγματική κίνηση

• αυξημένη κάθοδο του πυελικού εδάφους

• αλλαγές των αεριών αίματος και

• τροποποιημένα πρότυπα αναπνοής σε ασθενείς με μυοσκελετικό πόνο.

Επιπλέον έχει αποδειχτεί ότι η ρύθμιση της ενδοκοιλιακής πίεσης επιτυγχάνεται μέσω της συντονισμένης δραστηριότητας του διαφράγματος, του κοιλιακού και του πυελικού εδάφους, που φαίνεται ότι είναι απαραίτητες δραστηριότητες για την μυϊκή σταθερότητα της σπονδυλικής στήλης. Βιβλιογραφικά υπάρχουν αποδείξεις ότι συγκεκριμένες παρεμβάσεις κινητικής εκμάθησης μπορούν να μεταβάλουν θετικά τη κινηματική του διαφράγματος, των μυών του κορμού, της λεκάνης και γενικότερα του εσφαλμένου προτύπου αναπνοής που παρατηρούνται σε ασθενείς με πόνο στην μέση ή στην πύελο.

Οσφυαλγία και διάφραγμα

Να εξηγήσουμε εν συντομία τι συμβαίνει στην οσφυαλγία. Η διατήρηση του κορμού και της ισορροπίας του σώματος είναι πρωταρχικός ρόλος μυών νευρομυϊκής συναρμογής, οι οποίοι δρουν σε συγκεκριμένα πρότυπα κίνησης, τα οποία απαιτούν φυσιολογικό μυϊκό έλεγχο (motor control). H οσφυαλγία περιλαμβάνει συχνά αλλαγές στο μήκος αυτών των μυών, μεταβολές της στάσης, μυϊκές ανισορροπίες, μεταβολές σχετικά με τα σημεία φόρτισης των εμπλεκόμενο δομών.

Επίσης παρατηρούνται αλλαγές στην ταχύτητα και ένταση ενεργοποίησης των εν τω βαθει μυών τμηματικά και υπερδραστηριοποίηση στις μεγαλύτερες πολυτμηματικές μυϊκές ομάδες. Όλες αυτές οι αλλαγές οδηγούν σε διαφορετικά κινητικά πρότυπα σε ασθενείς με οσφυαλγία, σε σύγκριση με υγιή άτομα. Αποτελέσματα μελέτης έδειξαν ότι άτομα με πόνο στη μέση έχουν μειωμένη ικανότητα σύσπασης του διαφράγματος σε σχέση με υγιή. Η κόπωση του διαφράγματος μπορεί να είναι ένας πιθανός μηχανισμός στην αίτιά της επανεμφάνισης της μη-ειδικής οσφυαλγίας. Επιπλέον η μειωμένη ικανότητα του διαφραγματικού μυ μπορεί να συμβάλει σε μειωμένο μυϊκό έλεγχο και συνεπώς στην εμφάνιση ή ακόμα και επανεμφάνιση των συμπτωμάτων της οσφυαλγίας.

Ο ρόλος του φυσικοθεραπευτή

Ο φυσικοθεραπευτής μέσα από την λήψη του ιστορικού και την φυσική εξέταση του ασθενή, έχει τις απαραίτητες γνώσεις να εντοπίσει τα αναμενόμενα νευρομυικά ελλείματα της οσφυαλγίας. Η φυσικοθεραπευτική διάγνωση περιγράφει τα πρωταρχικά κινητικά ελλείμματα και μυϊκές δυσλειτουργίες του ασθενή και προσδιορίζει τον αντίκτυπο που έχουν στην ψυχική του υγεία και τις επιπτώσεις στην καθημερινότητα του (yellow flags).

Οι πληροφορίες που αντλούνται από το ιστορικό θα βοηθήσουν στην εύρεση του είδους της διαταραχής και θα αναπτύξουν υποθέσεις σχετικά με την αιτία της διαταραχής. Η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από την κλινική εικόνα του ασθενή, τα ευρήματα της φυσικής εξέτασης, την κρίση του θεραπευτή́ και τις προσωπικές ανάγκες του ασθενή. Βάσει των δεδομένων αναμένουμε ενδεχομένως διαταραχή του προτύπου αναπνοής, διαταραγμένο μυϊκό έλεγχο, υιοθέτηση ανταλγικών θέσεων. Οπότε η αποκατάσταση αυτών των ευρημάτων οδηγεί σε θεραπευτικό αποτέλεσμα. Ο φυσικοθεραπευτής θα σας δώσει ειδικές ασκήσεις για βελτίωση του προτύπου αναπνοής, επανεκπαίδευση σύσπασης αναχαιτισμένων αναπνευστικών μυών ή μυών του κορμού όπως ασκήσεις χαλάρωσης και διάτασης υπερδραστηριοποιημένων μυών, ασκήσεις κινητικού ελέγχου, διόρθωση κινητικού προτύπου.

Συμπέρασμα

Μπορούμε να πούμε ότι οι διαταραχές της αναπνοής πιθανόν να επηρεάζουν αρνητικά τον μυικό έλεγχο, τη μυϊκή συμπεριφορά, την ένταση του πόνου και την ισορροπία. Ενδεχομένως η αποκατάσταση της αναπνοής μπορεί να αντιστρέψει αυτές τις τάσεις και να επαναφέρει πιο φυσιολογικά πρότυπα αναπνοής. Ενώ σπάνια αιτιολογείται, μπορεί να θεωρηθεί ότι οι αναπνευστικές διαταραχές ίσως να αποτελούν μείζονα παράγοντα για την εμφάνιση και τη διατήρηση της μυοσκελετικής δυσλειτουργίας γενικά και του πόνου στον οσφύ ειδικότερα.

Σημεία κλειδιά

Αυτό λοιπόν που πρέπει να συγκρατήσετε από το παρόν άρθρο είναι ότι εάν έχετε πόνο στην μέση θα πρέπει ο πάροχος υγειονομικής περίθαλψης να λάβει υπόψη ένα πιθανό ιστορικό αναπνευστικής δυσλειτουργίας, όπως το άσθμα, κάποιο είδος αλλεργίας, κάποιες συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και το κάπνισμα. Η διόρθωση του αλλαγμένου προτύπου αναπνοής ως θεραπεία σε συνδυασμό με στρατηγικές διόρθωσης στάσης και ισορροπίας, ενεργοποιώντας εν τω βάθει μυϊκές ομάδες, θα συμβάλλουν στη μείωση του πόνου και στην αύξηση της λειτουργικότητάς σας σε καθημερινές δραστηριότητες.

Αναφορές

Beauchamp, M.K., Sibley, K.M., Lakhani, B., Romano, J., Mathur, S., Goldstein, R.S., Brooks, D., 2012. Impairments in Systems Underlying Control of Balance in COPD. Chest 141, 1496–1503.

Beeckmans,Ν., Vermeersch. Α., Lysens,R., Van Wambeke,P., Goossens.N., Thys,T., Brumagne, S. ,Janssens,L.(2016) The presence of respiratory disorders in individuals with low back pain: A systematic review . Manual Therapy 26 :77- 86

Chaitow,L. (2004) Breathing Pattern Disorders (BPD), motor control, and Low Back Pain , Journal of Osteopathic Medicine, 7(1): 34-41

Courtney ,R.,(2009) The functions of breathing and its dysfunctions and their relationship to breathing therapy . International Journal of Osteopathic Medicine 12 78–85

Grimstone, S.K., Hodges, P.W., 2003. Impaired postural compensation for respira- tion in people with recurrent low back pain. Experimental Brain Research 151, 218–224.

Hodges P, Sapsford R, Pengel L. Postural and respiratory functions of the pelvic floor muscles. Neurology and Urodynamics 2007;26:362-71.

Hodges PW, Gandevia SC. Changes in intra-abdominal pressure during postural and respiratory activation of the human diaphragm. J Appl Physiol 2000;89(3): 967e76.

Hussain SNA, Pardy RL. Inspiratory muscle function with re- strictive chest wall loading during exercise in normal humans. J Appl Physicol 1985; 58(6): 2027-2032.

Janssens L, Brumagne S, McConnell AK, Claeys K, Pijnenburg M, Burtin C, et al. Proprioceptive changes impair balance control in individuals with chronic obstructive pulmonary disease. PLoS One 2013b;8(3):57949.

Janssens, L., Brumagne, S., Polspoel, K., Troosters, T., McConnell, A., 2010. The effect of inspiratory muscles fatigue on postural control in people with and without recurrent low back pain. Spine 35, 1088–1094.

Janssens,L., Brumagne,S., McConnell,A.,K., Greet Hermans,G., Troosters,T., Gayan-Ramirez, G. (2013)Greater diaphragm fatigability in individuals with recurrent low back pain . Respiratory Physiology & Neurobiology 188 :119–123

Juan Gonzalez, J. Richard Coast, John M. Lawler, Hugh G. Welch. A chest wall restrictor to study effects on pulmonary function and exercise. 2. The energetic of restrictive breath- ing. Respiration 1999; 66: 188-194

Levitsky

O’Sullivan ,P.B., and Beales ,D.J., (2007) Changes in pelvic floor and diaphragm kinematics and respiratory patterns in subjects with sacroiliac joint pain following a motor learning intervention: A case series . Manual therapy,12:209-218

Radebold,A., Cholewicki,J.,Polzhofer, G.,K. and Greene,H.,S.(2001) Impaired Postural Control of the Lumbar Spine Is Associated With Delayed Muscle Response Times in Patients With Chronic Idiopathic Low Back Pain . SPINE 26 ( 7): 724–730

Ruhe A, Fejer R, Walker B. Center of pressure excursion as a measure of balance performance in patients with non-specific low back pain compared to healthy controls: a systematic review of the literature. Eur Spine J 2011;20:358-68.

Smith M, Russell A, Hodges P. Disorders of breathing and continence have a stronger association with back pain than obesity and physical activity. Australian Journal of Physiotherapy 2006;52:11-6.

Stafford, R.,Ε., Mazzone, S., Ashton-Miller, J.,A.,Constantinou, C., and Hodges, P.,W. (2014) Dynamics of male pelvic floor muscle contraction observed with transperineal ultrasound imaging differ between voluntary and evoked coughs .J Appl Physiol 116: 953–960

Synnot, A., Williams, M., 2002. Low back pain in individuals with chronic airflow limitation and their partners – a preliminary prevalence study. Physiotherapy Research International 7, 215–227