Αξιολόγηση και πρόληψη τραυματισμών πρόσθιου χιαστού συνδέσμου

Your Physio Network - Γράφει ο Κωνσταντίνος Μιχόπουλος Μίχας PT-BSc, MSc, MCSP

Μπορούμε να προβλέψουμε τραυματισμούς στο γόνατο αξιολογώντας την απόδοση, αθλητών και μη, σε συγκεκριμένες δραστηριότητες;

Αν και υπάρχουν πολλοί υποστηρικτές και των δύο απόψεων μεγάλη σημασία δίνεται στον χώρο του αθλητισμού η αξιολόγηση και προσπάθεια πρόβλεψης τραυματισμών με τη χρήση διάφορων δραστηριοτήτων μιμούμενες δραστηριότητες του συγκεκριμένου αθλήματος.

Συγκεκριμένα μεγάλο ενδιαφέρον έχει συγκεντρώσει η προσπάθεια αξιολόγησης και πρόβλεψης τραυματισμών γόνατος, κυρίως του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (ΠΧΣ), και αποτελεί σημαντική πρόκληση στον χώρο της αθλητιατρικής καθώς ο χρόνος επιστροφής ενός αθλητή με αυτόν τον τραυματισμό διαρκεί μήνες και αυτό για την ομάδα μεταφράζεται με οικονομικά κριτήρια, δηλαδή όσο καθυστερεί η επιστροφή του αθλητή στο άθλημα τόσο μεγαλύτερη είναι η οικονομική ζημιά που αντιμετωπίζει η ομάδα.

Η τρισδιάστατη κινηματική ανάλυση (3-D Kinematics) θεωρείται η πιο αξιόπιστη μέθοδος αξιολόγησης ωστόσο το κόστος της και ο χρόνος που απαιτείται για την ερμηνεία των αποτελεσμάτων περιορίζει κατά πολύ την χρήση της στην κλινική καθημερινότητα.

Γι’αυτό η δημιουργία ενός άμεσου και οικονομικού τρόπου αξιολόγησης των τραυματισμών στον αθλητισμό έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των ερευνητών. Ένας από αυτούς τους τρόπους είναι η βιντεοσκόπηση των συμμετεχόντων κατά την εκτέλεση μιας δραστηριότητας ή σειράς δραστηριοτήτων με σκοπό την αξιολόγησή τους βασιζόμενοι στα εμβιομηχανικά χαρακτηριστικά της άρθρωσης του γόνατος. Η αξιολόγηση μέσω αυτών των μεθόδων αποτελεί μία νέα προσέγγιση στον χώρο της αθλητιατρικής και η αξιοπιστία τους ερευνάται καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να την επηρεάζουν.

Είναι κοινή αποδεκτή υπόθεση πως η υπερβολική γωνία βλαισότητας στο γόνατο (Εικόνα 1) σχετίζεται με μεγαλύτερη πιθανότητα τραυματισμού στον ΠΧΣ.

Εικόνα 1. Βλαισό γόνατο

Ωστόσο το σώμα μας λειτουργεί σαν μία αλυσίδα αποτελούμενη από το κάτω άκρο, την πύελο και τον κορμό με αποτέλεσμα να περιλαμβάνει επιπλέον βιομηχανικές πηγές, πέραν του γόνατος, που μπορεί να συμβάλλουν στον τραυματισμό του ΠΧΣ.

Ποιός είναι ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος, πού βρίσκεται και ποιά η λειτουργία του;

Ο ΠΧΣ (Εικόνα 2) αποτελεί έναν ισχυρό σταθεροποιό σύνδεσμο του γόνατος, προσφύεται στην κνήμη στον πρόσθιο μεσογλύνιο βόθρο, φέρεται λοξά προς τα άνω έξω και πίσω και καταφύεται στην οπίσθια μοίρα του έξω μηριαίου κονδύλου. Ο ΠΧΣ έχει σαν κύρια δραστηριότητα να ελέγχει την υπερβολική πρόσθια μετατόπιση της κνήμης σε σύγκριση με το μηριαίο οστό ή την οπίσθια μετατόπιση του μηριαίου οστού σε σχέση με την κνήμη.

Εικόνα 2. Οι σύνδεσμοι του γόνατος

Σύμφωνα με την βιβλιογραφία η πλειοψηφία των τραυματισμών ΠΧΣ οφείλεται σε μηχανισμούς μη επαφής (έως και το 72% των τραυματισμών αυτών) σε δραστηριότητες προσγείωσης έπειτα από αλματικές δραστηριότητες, απότομες αλλαγές κατεύθυνσης είτε κατά την ξαφνική επιβράδυνση και αλλαγή κατεύθυνσης.

Μία από τις δραστηριότητες αξιολόγησης που χρησιμοποιούνται είναι η πτώση του ατόμου από ένα ορισμένο ύψος στο έδαφος με τα δύο πόδια και η άμεση εκτέλεση ενός μέγιστου κατακόρυφου άλματος (Drop Vertical Jump).

Στα παρακάτω βίντεο παρουσιάζονται τρεις προσπάθειες εκτέλεσης μιας συγκεκριμένης δραστηριότητας από αθλήτρια ποδοσφαίρου ημι-επαγγελματικού επιπέδου.

Ποια από τις παρακάτω θα λέγαμε ότι εμφανίζει μεγαλύτερο ρίσκο τραυματισμού και ποιά θα ήταν η συμβουλή και καθοδήγησή σας;

1.

2.

3.

Pictures: Frontal view of the trial. Subject’s starting position (A). Initial contact of the subject after the drop off the box (B). Before the maximum vertical jump (C).

Αναφορές:

1. Gagnier, J.J., Morgenstern, H., and Chess, L. (2013) Interventions designed to prevent anterior cruciate ligament injuries in adolescents and adults: a systematic review and meta-analysis. Am J Sports Med, 41:1952-1962.4.

2. Hewett, T., Myer, G., Ford, K., Heidt, R., Colosimo, A., McLean, S., et al. (2005) Biomechanical measures of neuromuscular control and valgus loading of the knee predict anterior cruciate ligament injury risk in female athletes a prospective study. American Journal of Sports Medicine, 33:492-501.

3. Kulas, A.S., Hortobagyi, T., and DeVita, P. (2010) The interaction of trunk-load and trunk-position adaptations on knee anterior shear and hamstrings muscle forces during landing. Journal of Athletic Training, 45(1):5-15. 12.

4. Stuelcken, M.C., Mellifont, D.B., Gorman, A.D., Sayers, M.G.L. (2016) Mechanisms of anterior cruciate ligament injuries in elite women’s netball: a systematic video analysis. Journal of Sports Sciences, 34(16):1516-1522.

5. Whatman, C., Hume, P., and Hing, W. (2013) Kinematics during lower extremity functional screening tests in young athletes – Are they reliable and valid? Physical Therapy in Sport, 14:87-93. 27.

6. Minick, K.I., Kiesel, K.B., Burton, L., Taylor, A., Plisky, P., Butler, R.J. (2010) Interrater reliability of the functional movement screen. Journal of Strength and Conditioning Research, 24(2):479-486.29.

7. Maclachlan, L., White, S.G., and Reid, D. (2015) Observer rating versus three-dimensional motion analysis of lower extremity kinematics during functional screening tests: a systematic review. The International Journal of Sports Physical Therapy, 10(4):482-492.

8. Dai, B., Herman, D., Liu, H., Garrett, W.E., Yu, (2012) Prevention of ACL injury , Part I: Injury Characteristics, Risk Factors, and Loading Mechanism. Research in Sports Medicine, 20:180-197.

9. Reiman, M.P., Bolgla, L.A., and Lorenz, D. (2009) Hip function’s influence on knee dysfunction: A proximal link to a distal problem. Journal of Sport Rehabilitation, 18:33-46.

10. Mok, K.M., Petushek, E., and Krosshaug, T. (2016) Reliability of knee biomechanics during a drop vertical jump in elite female athletes. Gait and Posture 46, 173-178.

11. Herrington, L., and Munro, A. (2010) Drop jump landing knee valgus angle; normative data in a physically active population. Physical Therapy in Sport 11, 56-59.30.