Αλλαγές καιρού και μυοσκελετικοί πόνοι

Your Physio Network - Γράφει ο Λάμπρος Κούργιας OMT-MSc, MMACP, MCSP

Και ποιός δεν ξέρει ότι οι αρθρώσεις πονάνε περισσότερο όταν χαλάει ο καιρός; Παρόλο που πολλοί ασθενείς υποστηρίζουν ένθερμα την παραπάνω πρόταση, αυτή έχει αμφισβητηθεί έντονα, ενώ έχει μελετηθεί από τον 19ο αιώνα.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η ακρίβεια με την οποία μπορούν να προβλέψουν μια απότομη επιδείνωση του καιρού ξεπερνά και αυτή του μετεωρολογικού δελτίου, ενώ πολλοί συνταξιούχοι των βόρειων χωρών δαπανούν το εφάπαξ τους για ένα σπίτι κάτω από τον ήλιο της μεσογείου. Υπάρχει άραγε κάποια επιστημονική εξήγηση για αυτές τις συμπεριφορές;

Τι υποστηρίζει η βιβλιογραφία;

Κατά καιρούς, δημοσιευμένες έρευνες έχουν περιγράψει τη συσχέτιση των καιρικών συνθηκών με τα μυοσκελετικά συμπτώματα, ωστόσο η θερμοκρασία, η υγρασία και η ατμοσφαιρική πίεση έχουν μελετηθεί εκτενέστερα. Μελέτες έχουν διαπιστώσει αυξημένα επίπεδα αρθριτικού πόνου σε όσους ζουν σε κακό κλίμα. Πιο συγκεκριμένα συσχέτιση έχει προκύψει μεταξύ των συμπτωμάτων της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και της θερμοκρασίας, της υγρασίας και της συννεφιάς. Το 1961 ο Holander και οι συνεργάτες του χρησιμοποίησαν ένα θάλαμο ελέγχου των κλιματικών συνθηκών. Φάνηκε ότι τα συμπτώματα όσων πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα ή ρευματοειδή αρθρίτιδα χειροτέρεψαν μέσα σε λίγες μόνο ώρες από την αύξηση της υγρασίας και την πτώση της βαρομετρικής πίεσης συνδυαστικά.

Μια συστηματική ανασκόπηση μελετών που εξέτασαν εάν οι αλλαγές του καιρού σχετίζονται με τα συμπτώματα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας υποστηρίζει, πως βάσει όσων έχουν δημοσιευθεί μέχρι σήμερα δεν αποδεικνύεται κάποια συστηματική επίδραση των καιρικών συνθηκών σε ανθρώπους που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα. Με μια πιο προσεκτική ματιά στα αποτελέσματα κάποιος θα παρατηρήσει ότι τα επίπεδα του πόνου κάποιων ανθρώπων επηρεάζονται περισσότερο από τον καιρό σε σχέση με κάποιους άλλους, δηλαδή οι άνθρωποι αντιδρούν διαφορετικά στις αλλαγές του καιρού (1). Άλλοι ερευνητές χρησιμοποίησαν πειραματόζωα και διαπίστωσαν ότι η έκθεση των ποντικών σε χαμηλή θερμοκρασία μπορεί να χειροτερέψει τον αρθρικό πόνο που έχει προκληθεί τεχνητά σε μια άρθρωση τους (2).

Το 2001 δημοσιεύθηκε μια έρευνα με αρκετά μεγάλο δείγμα, ικανό να διακρίνει τυχόν εξάρτηση του πόνου από τις καιρικές συνθήκες σε γυναίκες που ζουν με ινομυαλγία. Αυτή, όπως και άλλες προγενέστερες μελέτες που ασχολήθηκαν με αυτό τον πληθυσμό, απέτυχε να εντοπίσει κάποια συσχέτιση. Πιο συγκεκριμένα, οι αλλαγές του καιρού δεν επηρέασαν τα μυοσκελετικά συμπτώματα των ασθενών την ίδια ή την επόμενη μέρα. Αντίστοιχα, τα μυοσκελετικά συμπτώματα δεν είχαν προγνωστικό ρόλο για τις αλλαγές του καιρού, την ίδια ή την επόμενη μέρα (3). Αντίθετα, μια τέταρτη έρευνα έδειξε ότι η πτώση της βαρομετρικής πίεσης μπορεί να σχετίζεται με τα επίπεδα του πόνου.

Προσπαθώντας να εξηγήσουμε τη μεγάλη διχογνωμία που επικρατεί στην επιστημονική κοινότητα, ίσως θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι η ευαισθησία του καθενός στις αλλαγές του καιρού είναι μια τελείως υποκειμενική εμπειρία. Μια επιδείνωση του καιρού θα έχει διαφορετικό αντίκτυπο στον καθένα ανάλογα με τις περιστάσεις, και κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να ζυγιστεί μέσα στο εργαστήριο. Κάποιοι ερευνητές πλέον υποστηρίζουν, ότι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι ψυχομετρικοί παράγοντες. Δεν θα πρέπει να παραγνωριζουμε την τάση που έχουμε ως άνθρωποι, έστω και υποσυνείδητα, να επαληθεύσουμε αυτό που γνωρίζουμε για αντιλήψεις που είναι ευρέως διαδεδομένες, στην προκειμένη ότι «ο κακός καιρός κάνει κακό στις αρθρώσεις»

Συμπέρασμα

Προς το παρόν, η υπόθεση ότι οι καιρικές αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τα αναφερόμενα επίπεδα πόνου σε ερευνητικό ή κλινικό επίπεδο δεν μπορεί ούτε να επαληθευθεί αλλά ούτε να απορριφθεί. Θα πρέπει να κρατήσουμε ανοιχτό μυαλό σε πιθανές αποκαλύψεις που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον.

Αναφορές

1. Smedslund, G and Hagen KB (2011) Does rain really cause pain? A systematic review of the associations between weather factors and severity of pain in people with rheumatoid arthritis.Eur J Pain. Jan;15(1):5-10. doi: 10.1016/j.ejpain.2010.05.003.

2. Fernandes, E. S., Russell, F. A., Alawi, K. M., Sand, C., Liang, L., Salamon, R., … Brain, S. D. (2016). Environmental cold exposure increases blood flow and affects pain sensitivity in the knee joints of CFA-induced arthritic mice in a TRPA1-dependent manner. Arthritis research & therapy, 18, 7. doi:10.1186/s13075-015-0905-x

3. Fors, E, A and Sexton H (2002) Weather and the pain in fibromyalgia: are they related? Ann Rheum Dis ;61:247–250

4. Guedj D and Weinberger A. (1990) Effect of weather conditions on rheumatic patients. Ann Rheum Dis ;49:158–9.

5. de Blécourt ACE, de Voogd N, van Rijswijk M. (1993) Weather conditions and complaints in fibromyalgia. J Rheumatol ;20:1932–4.

6. Hagglund KJ, Deuser WE, Buckelew SP, Hewett J, Kay DR. (1994) Weather, beliefs about weather, and disease severity among patients with fibromyalgia. Arthritis Care Res ;7:130–5.